Warmtepompen bieden veel meer mogelijkheden dan je denkt!

14 Mei 2018

Warmtepompen zijn de meest efficiënte toepassing van hernieuwbare energie, zowel bij nieuwbouw als bij renovatie van grote én kleine projecten. Warmtepompen zorgen ervoor dat gebouwen energiezuinig, milieuvriendelijk én future proof worden. Maar warmtepompen bieden nog veel meer mogelijkheden dan algemeen bekend. Het consortium InfoWarmtePomp.be, een gezamenlijk initiatief van tal van Belgische producenten en verdelers van warmtepompen, wil dan ook graag enkele minder courante maar zeer innovatieve toepassingen van de warmtepomptechniek in de aandacht brengen, met name collectieve koude/warmtenetten, gasabsorptiewarmtepompen en hybride systemen. Daarnaast wil de vereniging de richtprijzen van de diverse types warmtepompen wat duidelijker kaderen.

Verder kijken dan de ‘klassieke’ toepassingen

Op basis van hun energiebron (grond, water of lucht) en het afgiftesysteem (water of lucht) worden er doorgaans 4 types warmtepompen onderscheiden: lucht-luchtwarmtepompen (die de warmtecalorieën uit de buitenlucht halen en afgeven aan de lucht van de ruimte die moet worden verwarmd), lucht-waterwarmtepompen (die de warmte eveneens uit de buitenlucht halen, maar afgeven aan het warmwatercircuit voor de verwarming) en grond-water- en water-waterwarmtepompen (die de warmtecalorieën uit de grond of het grondwater halen en die afgeven aan het water van het verwarmingscircuit).

Maar er zijn nog meer mogelijkheden. Voor grotere projecten kan als energiebron voor een warmtepomp bijvoorbeeld restwarmte of een andere collectieve warmtebron gebruikt worden. En in zowel residentiële als grotere gebouwen kunnen ook gasabsorptie- of hybride warmtepompen worden geïnstalleerd. 

Voor grotere projecten: collectieve koude/warmtenetten op lage temperatuur

Op de site van de Sint-Rafaël- en Sint-Pietersziekenhuizen in het centrum van Leuven realiseert een projectontwikkelaar een combinatie van nieuwbouw en ingrijpende renovatie, waar zowel huizen, appartementen als assistentiewoningen worden gebouwd of gerenoveerd. Daarbij wordt gebruik gemaakt van twee hernieuwbare energiesystemen: een lagetemperatuursysteem met koude/warmte-opslag in watervoerende lagen (KWO) voor de nieuwe gebouwen (warmtebehoefte < 25 kWh/m2 per jaar) en een verwarmingsnet op hogere temperaturen (90/70 °C) voor de bestaande gebouwen (warmtebehoefte < 70 kWh/m2 per jaar).

Het water van de Dijle wordt hier gebruikt als energiebron voor een lagetemperatuurenergienet en een aantal water-waterwarmtepompen. Naargelang het type woning werd geopteerd voor verschillende configuraties.

De appartementen en assistentiewoningen zijn voorzien van een centrale stookplaats, waar de warmtepomp het water op 40 °C brengt, voldoende voor de vloerverwarming. Voor sanitair warm water heeft elk appartement een buffervat met een kleine boosterwarmtepomp die het water van de secundaire kring tot 55 °C verwarmt.

De grondgebonden woningen hebben elk hun eigen combiwarmtepomp die zowel instaat voor verwarming als voor sanitair warm water. In de zomer wordt de circulatie omgekeerd en koelt het water van de primaire kring de bouwmassa via de vloerverwarming.Het systeem vindt ondertussen navolging in diverse soortgelijke projecten waar lokale energiebronnen (oppervlaktewater, riothermie (energie uit het rioolwater), zonnethermie, industriële restwarmte…) beschikbaar zijn.

Voor nieuwbouw, renovatie en BENOvatie van woningen: gasabsorptiewarmtepompen

Sinds enkele jaren bestaan er ook kleine gasabsorptiewarmtepompen (vaak gewoon gaswarmtepompen genoemd) voor particuliere woningen. Die combineren de voordelen van twee populaire verwarmingssystemen: een condensatieketel op gas en een warmtepomp.

Een gaswarmtepomp produceert – net zoals een condensatieketel – warm water voor het verwarmen van gebouwen en voor de productie van sanitair warm water. Maar bij deze warmtepomp wordt het traditionele koelmiddel vervangen door een water-ammoniakoplossing en wordt de compressor vervangen door een ‘thermische compressie’ die aangedreven wordt door een condensatieketel op gas.

Er bestaan gaswarmtepompen die gebruik maken van de energie die zich in de buitenlucht bevindt en andere die gebruik maken van de energie uit de grond of het grondwater.

Een gaswarmtepomp heeft, in tegenstelling tot de gewone elektrische warmtepompen, maar een heel laag elektrisch vermogen nodig (18 kW). Bovendien heeft ze ook bij lage buitentemperaturen nog een mooi rendement.

De gasabsorptiewarmtepomp is zowel geschikt voor nieuwbouwwoningen met lagetemperatuursystemen (vloerverwarming) als voor de renovatie of benovatie van bestaande gebouwen, aangezien ze ook gebruikt kan worden voor hogetemperatuurverwarmingssystemen (radiatoren) en dus een oude gas- of stookolieketel kan vervangen.

Gaswarmtepompen voldoen al aan de toekomstige regelgeving op het gebied van energie-efficiëntie, rationeel energiegebruik en het benutten van hernieuwbare energie.

Een andere interessante keuze: een hybride warmtepomp

Een hybride warmtepomp is de ideale oplossing om op een zuinige en milieuvriendelijke manier een bestaande gasketel te vervangen, en dat zonder grote renovatiewerken.

Ook het hybride warmtepompsysteem combineert twee bestaande technologieën: een
hoogrendementsketel op gas en een lucht-waterwarmtepomp.
Omdat de gascondensatieketel enkel als bijverwarming noodzakelijk is wanneer warm water tegen zeer hoge temperaturen geleverd moet worden, kan drastisch bespaard worden op de energiefactuur: tot 35%. Niet alleen financieel is deze optie dus interessant maar ook qua ecologische prestaties: testen bewezen een sterk verminderde CO2-uitstoot.

Het hybride systeem bestaat uit een buitenunit die warmte onttrekt aan de lucht en een binnenunit met een geïntegreerde hoogrendementsketel die zowel radiatoren als sanitair water kan verwarmen tot zeer hoge temperaturen. Afhankelijk van de buitentemperatuur, de energieprijzen en de energiebehoefte van de woning kiest het systeem zelf of het werkt met de warmtepomp, de gasketel of met beide samen. De unit selecteert daarbij altijd de zuinigste oplossing.

Bij de hybride warmtepomp werken elektriciteit en gas dus slim met elkaar samen. De elektrische lucht-waterwarmtepomp levert het grootste deel van de benodigde warmte en de aangekoppelde of ingebouwde kleine hoogrendementsketel wordt slechts ingeschakeld in geval van een extreem hoge warmtevraag en/of bij piekverbruik (heet water). Het gebruik van gas wordt door deze techniek sterk teruggedrongen en de groene stroom wordt dankzij de hoge efficiëntie optimaal gebruikt.

Ook een combinatie met zonnepanelen kan interessant zijn omdat die regelmatig meer elektriciteit produceren dan op dat moment echt nodig is. Voor wie zonnepanelen én een oude gasketel heeft is het vervangen van die laatste door een hybride warmtepomp dé beste beslissing om nog meer te investeren in hernieuwbare energie.

Hoeveel kost een warmtepomp?

Er bestaat nogal wat onduidelijkheid over de richtprijzen van warmtepompen die je in de pers en op internet vindt. Dat komt voornamelijk doordat de kosten sterk variëren afhankelijk van het type en de grootte van de installatie. Een kleine installatie voor 2 slaapkamers is heel wat anders dan bijvoorbeeld een installatie voor een grote villa.

Naast de prijs van de warmtepomp zelf moet ook rekening worden gehouden met de prijs van alle randapparatuur en het gekozen verwarmingssysteem inclusief afgifte zoals bijvoorbeeld radiatoren of vloerverwarming/koeling of ventilatieluchtverwarming/koeling.

Lucht-luchtwarmtepompen (halen de warmte uit de buitenlucht en geven die af aan de lucht van de ruimte die moet worden verwarmd) zijn uiteraard de goedkoopste keuze. Er hoeven immers geen graafwerken te gebeuren, waardoor de plaatsingskosten tot een minimum kunnen worden beperkt. De prijs is vooral afhankelijk van de grootte van de installatie. Voor een lucht-luchtwarmtepomp mag je rekenen op een prijs vanaf zo’n 4.000 à 5.000 euro (geplaatst, exclusief btw, met 1 buitenunit en twee binnenunits). Dit is exclusief warmwaterproductie.  Hiervoor kan een afzonderlijke warmtepompboiler geplaatst worden (vanaf 3000 € geplaatst, exclusief btw).

Ook voor een lucht-waterwarmtepomp (haalt de warmte uit de buitenlucht en geeft die af aan het warmwatercircuit voor de verwarming) zijn geen graafwerken nodig, maar de installatie is wat complexer. Voor dit type warmtepomp start je vanaf 10.000 euro (geplaatst, exclusief btw, exclusief radiatoren of vloerverwarming en inclusief warmwaterproductie.

Bij de grond-waterwarmtepompen (halen de warmte uit de grond en geven die af aan het water van het verwarmingscircuit) heeft de samenstelling en de kwaliteit van de grond een invloed op de prijs. Er is ook een aanzienlijk verschil in investering tussen de systemen met een horizontaal buizennetwerk en die met een verticaal netwerk. Voor de eerste beginnen de prijzen vanaf 11.000 euro, voor de tweede (waar veel dieper moet gegraven of geboord worden) vanaf 13.000 euro (geplaatst, exclusief btw, exclusief radiatoren of vloerverwarming en inclusief warmwaterproductie).

Water-waterwarmtepompen (halen de warmte uit het grondwater en geven die af aan het water van het verwarmingscircuit) noodzaken het meeste grondwerk en kosten daardoor gemiddeld het meest. Hier mag je rekenen op een startprijs van 15.000 euro (geplaatst, exclusief btw, exclusief radiatoren of vloerverwarming en inclusief warmwaterproductie).

Let wel, het rendement van de diverse systemen is verschillend. Je moet uiteraard ook alleen die installaties vergelijken die kunnen toegepast worden in jouw project en die voldoende vermogen hebben.

Ook niet te vergeten: voor energiezuinige investeringen kan je premies krijgen, zowel in Vlaanderen, Wallonië als het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Zo is je investering sneller terugverdiend. Bovendien zal je woning een aantal E-punten voor EPB of EPC winnen, waardoor ze in waarde zal stijgen.

Alles over warmtepompen

Wil je meer weten over warmtepompen en een antwoord krijgen op vragen als “Waarom zou ik een warmtepomp installeren?”, “Welke soorten warmtepompen bestaan er?”, “Waarvoor kan ik een warmtepomp gebruiken?”, “Hoe werkt een warmtepomp precies?”, “Waar vind ik een erkende installateur” en “Op welke premies kan ik een beroep doen?”, dan kan je voor een niet-merkgebonden antwoord terecht op www.InfoWarmtePomp.be, een gezamenlijk initiatief van tal van Belgische producenten en verdelers van warmtepompen (leden van ATTB, de Belgische sectorassociatie voor thermische technieken van warmtepompen en alternatieve systemen en WPAC, de beroepsfederatie van warmtepompleveranciers).

 

InfoWarmtePomp.be is een gezamenlijk initiatief van tal van Belgische producenten en verdelers van warmtepompen (leden van ATTB, de Associatie voor de Thermische Technieken in België, en van  FRIXIS, de Belgische koninklijke vereniging voor koude en luchtbehandeling. Het infoplatform wil een duidelijk en niet-merkgebonden antwoord geven op alle vragen die particulieren en professionelen hebben over warmtepompen. Onze privacy policy vindt u hier.